Istota spółki cywilnej została określona w art. 860-875 Kodeksu cywilnego, zgodnie z nimi wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego poprzez działanie w określony sposób, w szczególności poprzez wniesienie wkładów.
Spółka cywilna powstaje na podstawie umowy co najmniej dwóch osób, mogą to być osoby fizyczne, prawne lub ułomne osoby prawne. Powstaje w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, każdy ze wspólników zobowiązuje się do podjęcia działań, wniesienia wkładu i nie może być pozbawiony udziału w zysku.
Spółka cywilna powstaje w chwili zawarcia umowy w formie pisemnej. Każdy wspólnik osobno zostaje wpisany do ewidencji działalności gospodarczej, forma wkładów jest dowolna (własność, świadczenie usług). Majątek jest wspólnością wszystkich wspólników, spółka cywilna nie ma swojego majątku i nie jest podmiotem prawa, łączy strony umowy.
Spółka cywilna nie ma ustawowych organów, jeżeli umowa nie stanowi inaczej, podejmowanie decyzji jest prawem i obowiązkiem wszystkich wspólników, a każdy wspólnik może prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki (gdy jeden z nich się sprzeciwi potrzebna jest jednomyślna uchwała wspólników). W pozostałych przypadkach potrzebna jest zawsze uchwała wszystkich wspólników. Jeżeli zaniechanie mogłoby narazić spółkę na duże straty, wspólnik może wykonać czynność nagłą. Każdy wspólnik może reprezentować spółkę w takim zakresie, w jakim jest uprawniony do prowadzenia jej spraw.
Wspólnicy ponoszą cztery rodzaje odpowiedzialności za zobowiązania wynikłe z działalności spółki: osobistą (odpowiadają także majątkiem osobistym), nieograniczoną (nie ma górnej granicy odpowiedzialności za zobowiązania), bezpośrednią (wierzyciel może od razu żądać zaspokojenia z majątku osobistego wspólnika), solidarną (to wierzyciel żąda całości lub części świadczenia od wszystkich wspólników-dłużników łącznie, od kilku z nich lub każdego z osobna, jego zaspokojenie zwalnia pozostałych dłużników).